ХОРИН ХОЁРДУГААР ЗҮЙЛ
Эрт дээр үед Энэтхэгийн орноо шажин төрийн үйлнээ маш мэргэн сэцэн, хүн ба хүн бусын үйлнээ нэн өлзийтэй өглөг хайрлагч асрахуй сайн сэтгэлт нэгэн хаан байжээ. Хааны нутаг дэвсгэрийн дунд хэрд тэгш сайхан шилбэр газар нэг сүм өөрөө товойн ургасаар гүйцжээ. Түүнийг үзвээс үзэсгэлэн нь улам тодрон, харваас хараад, ханашгүй ер бусын гайхамшигтай сайхан сүм болсон ажгуу.
Сүм дотор бурхан шүтээн судар ном зуу, зуун ширхэг ба тахилын ширээ хийгээд хурлын хуваргуудын суух тавцан, тацан олбог дэвсгэр дэс дараагаар хүн бэлдсэн шиг үзвээс үнэхээр зохистой бөгөөд эрдэнийн эд, зүйлс амой.
Түүнийг ертөнцийн хүн урлан үйлдэх нь атугай сэтгэн бодож сийлэх ухаан үл хүрэлцэх тийм хосгүй сайхан сүм ажгуу. Гэтэл хажууд нь бас өөрөө бүтсэн нэгэн сайхан сүм байх бөгөөд дотор нь зуун зүйлийн амтат ёстой ариун сайхан идээ ундаа байв. Тийм сайхан сүм идээ ундаа өөрөө урган дэлгэрсэнд хаан түшмэл тэргүүлэн хамаг бүгдээр хараад бахдан баясаж ийнхүү өгүүлэлдэв.
Манай энэ сүм шажин дэлгэрэхийн түмэн өлзийт үүд нээж бурхан тэнгэр ерөөж лусын савдаг бүтээж сүндэрлүүлсэн ажгуу. Ийнхүү баясалцаад нэгэн номч мэргэн лам дор хаан зарлиг болрон: Чи тэр сүм дор одож шашин дэлгэрэхийн угтуул болгон ямар ном буян үйлдвээс зохих түүнийг үйлд. Юу л хэрэгтэй бол би түүнийг өгье хэмээн зарлиг болроод нэгэн шавьтай хамт илгээжээ. Гэвч тэр лам сүмд оронгуутаа ухаан алдаж дорхноо үхэв. Энэ тухай шавь нь өгүүлэн ирсэнд урьдын мэргэдийн таалсан ёсоор удаа, дараалан лам нарыг илгээвээс мөн л үхэв. Тэр мэтээр олон лам үхсэнд, аль сайн лам нар ингэж үхэх болсонд, сүмийн ойр тойронд одож үл болох ба хамаг улс айж имээж холуур тойрч явах болов. Тэр үеийн энэ улсад баахан нэрлэхүй хөөргөн нэгэн хуварга байжээ. Тэр хуваргын өгүүлсэн нь хамаг амьтны тусын тулд хааны буянаар бүтсэн энэ сүмд хоосон нэр зүүсэн лам яаж сууж чадахав. Харин цуварч үхсээр байгаад сүмийг хиртээж бузар буртаг болговол хаан төр тэргүүтэн хамаг улсад нэгэн их муу ёр болох вий дээ хөөрхий, номын утга мэдэхгүй зовлон их гэдгийн учир энэ болж дээ гээд дэмий л гаслан нэрлэхэж үүнд, түүнд өгүүлж, ийш тийш явах нь улам сонсогдсоор түүнийг нь түшмэл сонсож мэдээд манай албад дотор нэгэн сайн лам бий хэмээн машид баясаад нэгэн элчид хаан зарлиг болров. Өөрөө бүтсэн сүмийн учир шалтгааныг тайлж ширээнд заларч чадах сайн лам нэг буй хэмээв. Чи түүнд одож юу хэрэгтэй бүхнийг гүйцээн бүрдүүлэн өгч тэргүүн ламын ёсоор сүмд хүрэг хэмээн зарлигдав. Тэрхүү элч одож хааны зарлигийг өгүүлвээс тэр хуварга зүрхэндээ сум тусгасан мэт болон айж, эмээж, зовж түүнийгээ нууж огт мэдэгдэхгүйгээ хичээж байгаад тэрхүү элчид хэд хоногоос очъё. Чи хүлээ гэжээ.
Тэгээд бодвол сүмд суувал үхэх, хаан түшмэлийн зарлигаас давбаас мөн үхнэ. Оргож яваад баригдваас бас үхнэ. Одоо яавч миний насны хэмжил боловаа. Ямар ч болтугай тэр сүмд очиж үхвээс үг хэл, явдал суудалгүй, миний нэрэнд гэмгүй биз гэж сэтгээд элчтэй хамт явжээ. Арав хоноод сүмд хүрэхэд гурав хоногийн газар үлдээд байхад лам элчдээ хандаж та сүмд ойртож үл болно. Хэрэв таныг мэдвээс угтаж хорлох болно. Эндээс буцахтүн. Намайг ганцаараа гэж бүү зов. Харин өчүүхэн хүнс хэрэглэл гээд, тэндээсээ айж, цочин, яван явсаар долоо хоноод бараа нь харагдахын төдий газар нэгэн довцог дээр сац тавьдаг байшинд орвоос дээдийн дэвтэр ном харагдав.
Авч үзвээс /Очироор огтлогч/ судар буюу машид баясаж ийнхүү сэтгэрэв. Үйлийн эзний гарт орсон надад /Очироор огтлогч/ судар олдсон нь олъё бэрх маш сайн хувь буюу. Миний энэ нас нэгэнт дууссан тул би өөрийн хийгээд хамаг амьтны тусын тул үхэтлээ уншсугай. Энэ сударт би бие, хэл, сэтгэлээ өргөсүгэй. Ялангуяа амиа тасартал худал бүү өгүүлсүгэй хэмээн бие хэл сэтгэлээ өргөөд уншиж хоноод маргааш нь өлсөж ундаасахын их тул ямар ч болов нэг цадаж хоноод үхье хэмээн сэтгэл шулуудав.
Ингээд айж эмээлгүй сүмд орж тэрхүү зуун амтат идээнээс амсаж идэж ууж ханаад мөн ингэж сэтгэв.
Ай сэтгэл чи их нэрийг хүсэж нэрлэхэн өгүүлснээс үхэх болсноос биш бусад хүн намайг хорлоогүй юм байна. Энэ номыг уншихуйд сэтгэл чи аанайхан хорлов хэмээсэн сэтгэлээ нуун захираад тэргүүн ламын ширээн дээр гарч суугаад /Очироор огтлогчийг/ нэгэн үзүүрт сэтгэл барин уншиж долоо хонов. Гэтэл тэр үдэш сүм гэрлээр дүүрч гийгэн гэрэлтэв. Эцэстээ сүр жавхлан төгс нэгэн хүн ирж мөргөөд өгүүлсэн нь: Зээ номын тогтомд өчүүхэн чөлөө тавьж миний үгийг сонс. Би бээр энэ газрыг эзэгэнсэн савдаг бөлгөө. Савдаг олон боловч тэргүүлсэн ноён савдаг нь би байна. Манай энэ хаан өдөр бүр манай улсад их хэрэгтэй эм, сэлт номын, өглөг хайрлагч нэгэн бөлгөө. Үүний харьяат нэгэн зуун ерин есөн муж улс хиншүү хярвас үл хийх тул савдаг хийгээд найман аймаг бид нарт өвчин тахалгүй уужим жаргасан нь гагцхүү энэ хааны ач тус мөн.
Иймийн тул хааны ач тусыг хариулна гэв. Хаан дор туулсан бурхан болохоос бусад нь гүйцсэн. Шажин ихэд дэлгэрүүлж амьтны тусыг үнэхээр туулсан бурхан, бурханы хутгийг хаан бээр даруй олох болно хэмээн өгүүлээд тэнгэрээс босгосон ба би тэргүүтэн лус савдаг бид бүтээж хаанд өргөсөн сүм бөлгөө.
Гэтэл энэ сүмд суухаар ирсэн лам нар аль нь ч энэ сүмийг ургуулагч бишээ. Хэн бөгөөс энэ сүмийг тоосон товрог болгон хэмээн хатангуутаж хэт догшин өгүүлж сонсгон занав. Түүгээр намайг хорлож үл чадна. Тэр юуны тулд вэ? Хэмээвээс түүнчлэн ирсэн бурхад хийгээд бодьсад махасад нар ба барадигавод сэлт асрахуй, нигүүлсэхүйгээр бодь хутгийг олжээ.
Ер амьтныг хорлоогүй бурханы сургаалаас гажуудсангүй нэгэн төрөл тэргүүлэшгүйгээс эдүгээ хүртэл хураасан буян их. Буян үйлдэгсдэд буруу хор сэтгэсэн лугаа энэ мэт үйл үйлдсэнээр буянаа барж үхсэн лам нар болой.
Тойн чи билгийн чанад хязгаар хүрсэн /Очироор огтлогч/ өөр бусад буяны номыг хамаг амьтны тусын тулд ядам болгон уншсанаар миний сэтгэсэн ёсоор шажин дэлгэрэх болон шажин амьтны тусын тулд энэ сүмд тэргүүн лам болон соёрхов хэмээжээ.
No comments:
Post a Comment